O Πατσάκης Ανδρέας γεννήθηκε στον
Καλλικράτη Σφακίων της Κοινότητας Πατσιανού Σφακίων το 1916. Ήταν πτυχιούχος
Διδασκαλείου. Διορίστηκε δάσκαλος στο Νομό Ρεθύμνης, άλλα στοιχεία ίσως βρεθούν
στα Γραφεία Δημοτικής Εκπαίδευσης Ρεθύμνης που διορίστηκε.
Ενώ υπηρετούσε ως ανθυπολοχαγός το έτος 1940 σκοτώθηκε ή αιχμαλωτίστηκε κοντά στην Αυλώνα, ενώ πολεμούσε ηρωικά.
Όπως διηγηθήκανε συμπολεμιστές του που επιζήσανε, η δύναμη του Λόχου του έκανε απόβαση από την Κέρκυρα (τα γνωρίζει και ο γράφων γιατί ενώ υπηρετούσα στη Σχολή Εφέδρων αξ/κών Κερκύρας το 1949 τα έμαθα από Κερκυραίους) στην Αυλώνα. Άλλες δυνάμεις ελληνικές από την Ήπειρο, θα έκαναν συνδυασμένη επίθεση για να αποκόψουν τμήμα των Ιταλών. Οι χερσαίες όμως ελληνικές δυνάμεις καθυστερήθηκαν από τον εχθρό. Τότε τα πυρά των Ιταλών στράφηκαν εναντίον των αποβιβασθέντων. Αγωνίστηκε η δύναμη του Πατσάκη με πείσμα. Αναγκαστήκανε να περιοριστούν σ’ ένα ύψωμα (λόφο) γιατί βρεθήκανε προ συντριπτικά μεγαλυτέρων ιταλικών δυνάμεων. Οι στρατιώτες του Πατσάκη έπεσαν οι περισσότεροι, στο ύψωμα. Από τους μαχόμενους ένας στρατιώτης που έβλεπε τον άνισο αγώνα φώναξε στον Πατσάκη: «Κύριε ανθ/γέ να παραδοθούμε». Τότε φώναξε ο ήρωας Πατσάκης: «ΟΧΙ δε θα παραδοθούμε, αλλά θα πολεμήσομε μέχρι ενός». Από τότε αγνοείται η τύχη του.
Ο πατέρας του πήρε σύνταξη, αλλά και αυτός πέθανε καθώς και η μητέρα του. Επίσημα στοιχεία που πήρα από τη Στρατολογία Χανίων το 1960 είναι: «ΠΑΤΣΑΚΗΣ ΑΝΔΡΕΑΣ του Ιωσήφ και της Καλλιόπης, γεννηθείς το έτος 1916 κλάσεως 1937 εν Καλλικράτει (Πατσιανού) Σφακίων, την 24/11/1940 υπηρετών ως έφεδρος Ανθ/γός Πεζικού εις 10ον Σύν/μα Πεζικού, εξηφανίσθη εν Αλβανία μεσούντος του Ελληνοϊταλικού πολέμου. Η ανωτέρω εξαφάνισίς του φέρεται καταχωρημένη εν τοις στρατολογικοίς μητρώοις του Στρατολογικού Γραφείου Χανίων κατόπιν της υπ’ αριθμ. 601505/29-7-44 Δ/γής Υπουργείου Εθν. Αμύνης, ως και εις βιβλίον απωλειών αυτού υπ’ α/α 297 σελ. 11. Ο ανωτέρω είχε καταταγεί προς εκπλήρωσιν των υποχρεώσεων του εις τον στρατόν την 7-4-1938 και έκτοτε υπηρετεί συνεχώς μέχρι της ημερομηνίας της εξαφανίσεώς του».
Ήταν ο τελευταίος απόγονος (ο πατέρας του δεν είχε άλλο αδελφό, ούτε παιδί) της ιστορικής οικογένειας Πατσών, από την οποία οικογένεια πήρε το όνομα το χωριό Πατσιανός για τον παρακάτω λόγο: «Οταν οι Ενετοί κατείχαν την Κρήτη εγένοντο συνεχώς επαναστάσεις από τους Λευκορείτες» (ιστορία Παπαδοπετράκη σελ. 100). Τέτοιες επαναστάσεις έγιναν και το 1319 και 1363 εναντίον των Ενετών. Αποφάσισαν λοιπόν οι Ενετοί να οικοδομήσουν φρούριο στην πεδινή έκταση της επαρχίας Σφακίων στην ακτή του τωρινού “Φραγκοκάστελου”, για τους πειρατές και να επιτηρούν τους ορεινούς μαχητές Σφακιανούς και άλλους που είχαν καταφύγει στα Σφακιά. Το φρούριο έπρεπε να είναι ισχυρό κι απρόσβλητο. Αλλά συναντήσανε πολλές δυσκολίες από τους περιοίκους. Ένας μάλιστα Πατσός με τους άλλους 5 γενναίους αδελφούς του και με άλλους πολεμιστές κατέβαινε από τα βουνά και τη νύχτα κατεκρήμνιζαν όσο τείχος έκτιζαν οι Ενετοί την ημέρα. Προσπαθούσαν να ματαιώσουν τα σχέδια των Ενετών που τη νύχτα αποσύρονταν μέσα στα πλοία τους, με τους εργάτες των, από φόβο.
Επίσης οι Πατσοί και λοιποί προξενούσαν καταστροφές στα ασβεστοκάμινα και τους θάμνους, καθώς και στα εργαλεία.
Οι Ενετοί μεταφέρανε μεγάλες δυνάμεις και δημιούργησαν ισχυρή ζώνη γύρω από το Φρούριο νύκτα και μέρα. Έτσι κατόρθωσαν και επεράτωσαν το Φραγκοκάστελο, μεταφέροντες υλικά και από μακρινούς τόπους με τα πλοία. Τα περισσότερα υλικά όμως είναι από τη γειτονική πόλη “Νικήτα” που την κατεδάφισαν.
Όταν στερέωσαν τις δυνάμεις των συλλάβανε με δόλο τους αδελφούς Πατσούς που τους καταδικάσανε σε θάνατο. Τους μεν 4 κρέμασαν στις επάλξεις των 4 πύργων του φρουρίου, τους δε 2 μεγαλύτερους πάνω από τη μεγάλη πύλη.
Η παράδοση αναφέρει ότι ένας από όλους κατόρθωσε να δραπετεύσει. Πήδηξε πάνω από τον Πύργο και εκείνου απόγονος ήταν ο Ιωσήφ Πατσός, πατέρας του ήρωα του Αλβανικού έπους, του δασκάλου Πατσάκη Ανδρέα, τελευταίου βλαστού της ηρωικής αυτής οικογένειας. Μαθαίνω ότι στα Ρεθεμνιώτικα ζουν Πατσάκηδες.
Η ανιψιά του Μαρία Παπαδάκη,
κατόρθωσε πριν από λίγο καιρό να μεταφέρει, με τη βοήθεια στρατιωτικού αγήματος
τα οστά του στον Ι.Ν. του Αγίου Χαραλάμπους στο Φραγκοκάστελο Χανίων.
(Απο τον Συνάδελφο Ζαχαρία Νικολακάκη που το άντλησε απο το http://www.haniotika-nea.gr)
